OggiOggi logo


Klein kruikje, groot wonder

Het verhaal van Chanoeka

 PDF


Koning Antiochus

Bijna 2200 jaar geleden regeerde er een Syrische koning over het joodse land. Hij heette Antiochus Epifanes en was Hellenist. Het Hellenisme was ontstaan in Griekenland. Hellenisten waren mensen die vonden dat schoonheid het allerbelangrijkste in de wereld was. Ze bouwden schitterende tempels en gebouwen, schreven heel mooie gedichten en maakten prachtige beelden van hun goden. Sommige joden waren het hiermee eens en werden ook Hellenist. Maar andere joden vonden dat er belangrijker dingen in de wereld waren dan schoonheid en mooi zijn: proberen als een goed mens te leven, zoals in de Tora staat.

 

Koning Antiochus wilde graag dat alle mensen in zijn rijk Hellenist zouden worden, dus ook het joodse volk. Maar veel joden wilden dat helemaal niet. Antiochus was daar heel boos om. Daarom maakte hij allerlei nieuwe wetten, waardoor het voor joden heel moeilijk werd zich aan de Tora te houden. Op het vieren van joodse feestdagen, beriet mila (besnijdenis) en het leren van Tora stond zelfs de doodstraf!  Toch trokken veel joden zich niets van koning Antiochus en zijn nieuwe wetten aan. Ze hielden in het geheim sjabbat en gingen door metTora leren.

 

Makkabiem

Koning Antiochus wist natuurlijk ook wel dat veel joden zich niet aan zijn wetten hielden. Daarom bedacht hij iets anders. Hij stuurde soldaten met een groot beeld van Zeus, de belangrijkste god van de Grieken, naar de joodse steden en dorpen. Iedereen werd gedwongen om voor het beeld te knielen, en wie weigerde werd meteen ter plekke gedood.

 

Ook in het stadje Modi'ien werd een beeld van Zeus op het marktplein gezet. Maar zodra de eerste man naar voren kwam om te knielen, gebeurde er iets bijzonders. De belangrijkste man van het stadje kwam in opstand! Hij heette Matitjahoe. Zijn vijf zonen kwamen hem helpen. En al gauw vocht de hele stad tegen de Hellenistische soldaten...

Matitjahoe, zijn zonen en veel andere mensen trokken zich terug in de bergen. Steeds meer joden sloten zich bij hun leger aan. Jehoeda Hamakkabie, een zoon van Matitjahoe, was de aanvoerder van dat leger. De joodse soldaten heetten Makkabiem.

 

Koning Antiochus stuurde steeds meer soldaten en zijn beste generaals om tegen het leger van Jehoeda Hamakkabie te vechten. Zelfs olifanten vochten mee in zijn leger. De Makkabiem hadden nog nooit zo'n groot dier gezien, ze wisten niet eens wat het was! Maar toch waren ze niet bang. Drie jaar lang vochten de Makkabiem tegen het leger van Antiochus. Tenslotte wonnen ze, en zodra Jeruzalem heroverd was gingen de Makkabiem naar het beet hamikdasj, de tempel. .

 

Klein kruikje, groot wonder

Toen de Makkabiem daar kwamen schrokken ze heel erg. Het was er een enorme troep, en overal stonden afgodsbeelden. De Makkabiem ruimden eerst alle rommel op. Daarna wilden ze graag de gouden menora aansteken, kandelaar met zeven lichtjes. Daar hadden ze olijfolie voor nodig, maar ze vonden alleen lege oliekruiken. Het zou wel acht dagen duren voordat er weer nieuwe olie was....

 

Na lang zoeken vonden de Makkabiem eindelijk een klein kruikje kosjere olijfolie met het zegel van de koheen gadol, de hogepriester. Eerst was iedereen heel blij, maar al gauw bleek dat er maar een heel klein beetje olie inzat. Net genoeg om de menora één dag te laten branden, maar beslist niet langer. Ze besloten om de menora toch maar aan te steken, ondanks dat er niet voldoende olie was.

Maar wat gebeurde er? De volgende dag brandde de menora nog. Acht dagen lang bleven de lichtjes branden, net zolang totdat er weer nieuwe olijfolie was. Ter herinnering aan de strijd van de Makkabiem en het wonder van de menora vieren we ieder jaar weer Chanoeka. 


Meer over Chanoeka

Wat is Chanoeka?

Feest van lichtjes en latkes

chanoekia aansteken

knutsels

spelletjes

liedjes